Cách sử dụng bình ắc quy đúng cách

Bạn đã biết gì về bình ắc quy chưa?. Dùng các loại pin này có nguy hiểm không?. Nó có nổ hay không? Dùng thế nào để an toàn cho thiết bị của mình. Là những câu hỏi mà chúng tôi được hỏi nhiều nhất từ khách hàng đến với các độc giả muốn chúng tôi đưa ra lời giả đáp. Với bài viết này sẽ dành riêng cho nhưng ai đang và sẽ sử dụng bình ắc quy đúng cách từ nhà sản xuất. Và kéo dài tuổi thọ bình của mình đang hoạt động nhất có thể.

Ắc quy có an toàn không?

Đối với thiết bị nào cũng vậy chúng điều tiềm ẩn những mối nguy hiểm. Nếu bạn biết mọi thứ và cách sử dụng của nó sẽ giúp bạn hạn chế và tránh được. Khi bạn mua bình ắc quy thì hầu như trên những chiếc bình hoặc hộp của nó điều có thông tin và hướng dẫn sử dụng: Có thể bị nổ, có thể gây ra ảnh hưởng bởi nước axít bắn ra.

Khi nào bình ắc quy nổ và axít văn ra ngoài:

• Tình trạng chập điện: Đó là khi cực âm và cực dương chạm nhau. Hay cũng có thể một dòng điện cực lớn tạo ra tia lửa điện gây nóng bình nhanh dẫn đến tình trạng nổ.
• Tia lửa điện lức sạc bình: khi bạn nạp một dòng điện lớn thì sẽ tạo ra một dòng khí dễ cháy nổ (hydro và oxy). Khi chúng kết hợp với nhau sẽ tạo ra nước nhưng nếu mà bình ắc wuy hở thì 2 khí này bay vào không khí tại vị trí đặt bình ắc quy. Đó là tác nhân để tạo ra các tia lửa điện và cháy nổ trong lúc sạc bình ắc quy.
• Sạc quá thời gian cho phép: Trong mọi chế độ nạp thì bình ắc quy phải luôn giữ nhiệt độ bình dưới 50 độ C. Việc nạp quá nóng và quá áp sẽ dẫn đến giảm tuổi thọ của pin và nó cũng dẫn đến việc ắc quy nổ nếu nhiệt độ quá cao.

Nạp quá điện tích trong ắc quy sẽ như thế nào?

Khi nạp điện vượt qua thông số cho phép với thông số quy định của ắc quy đều có thể được gọi là quá nạp. Nếu bình của bạn chưa đầy điện thì việc nạp quá điện sẽ đan đến tình trạng quá nạp.

– Quá nạp do không kiểm soát:Trường hợp này xảy ra rất nhiều người hiên nay, họ thường gia cho các nhân viên bán hàng để sạc. Đối với các bộ kích điện thì có chế độ tự nạp và thục hiện tốt thì sẽ không có xảy ra vấn đề gì. Tuy nhiên đối với các bộ sạc nạp thủ công thì việc thưc hiện không đúng sẽ gây ra quá trình quá nạp.

– Dùng sai bộ kích điện cho ắc quy: Có rất nhiều bộ kích điện khác nhau trên thị trường và các dòng điện của nó sẽ nạp vào khác nhau. Khi ắc quy ở tình trạng cạn kiệt thì các dòng nạp sẽ khác. Nếu bạn dùng bình có dung lượng nhỏ mà dùng bộ kích điện có dòng điện đi vào lớn thì cũng dẫn đến tình trạng quá nạp.

Ví dụ:

Bộ kích điện có dòng nạp là 12A, 20A mà bạn sử dụng 1 ắc quy axit hở có dung lượng là 50Ah hay có thể lên đến 75Ah thì dẫn đến tình trạng quá nạp. Nhưng nếu bạn thực hiện việc mắc song song nhiều bình với nhau sẽ hạn chế được phầm nào hiện tượng quá nạp.

– Rủi ro do chất lượng bộ kích điện và yếu tố khác: Có khá nhiều bộ kích điện có chế độ nạp 3 giai đoạn. Tuy nhiên thì các chế chộ này chũng sẽ không an toàn nếu bạn không biết cách sử dụng.

Tại sao có hiện tượng ắc quy nóng và có mùi khi nạp?

Đó là sai mức điện áp dẫn đến mạch điện bị cháy bên trong ở quá trình sạc. Chất lượng linh kiện xuống cấp bụi và độ ẩm là tắt trên mạch in nước rơi vào bộ sạc… Và có nhiều lý do khác dẫn đến tình trạng ắc quy nổ. Bạn nên kiểm tra chúng một cách chi tiết để đảm bảo bạn có thể hạn chế các rủi ro.

Phân biệt bình ắc quy khô? ắc quy hư hỏng?

Ắc quy khô một cách thực sự thì chúng không dùng điện môi H2SO4 bằng dung dịch nước – mà dùng dạng keo sệt. Loại ắc quy này có thể đặt nghiêng một góc quá 45 độ vẫn có thể hoạt động tốt và không thấy có dung dịch trào ra ngoài (trái với ắc quy thông thường và ắc quy kín khí – chỉ cần nghiêng quá 45 độ về các phía thì thấy trào dung dịch axít ra). Người mua có thể đề nghị cách thử này với người bán nếu họ cam đoan rằng đây là ắc quy khô một cách thực sự.

Đối với ắc quy kín khí thì cách phân biệt đơn giản nhất là chúng thường có một cảm biến (có người gọi là mắt thần) màu xanh hoặc nền xanh nhân đỏ và phần hướng dẫn xem trạng thái ắc quy thông qua các cảm biến đó được in trên nhãn của ắc quy. Ắc quy kín khí còn một đặc điểm cơ bản nữa là chúng không có các nút, núm để thoát khí của các ngăn trong bình.

Cách thử nghiệm ắc quy xem có bị hư hỏng hay không là quan sát bằng mắt và sử dụng dụng cụ kiểm tra ắc quy chuyên dùng (thường sẽ có ở cửa hàng bán ắc quy).

 

Quan sát bằng mắt:

Thông số được in trên bình ắc quy tem, nhãn (có sắc nét không, có dấu hiệu mới bị dán lại hay không); xem các vết xước trên các cọc điện cực (nếu ắc quy mới thì có thể có phần nhựa chụp bảo vệ và còn dính liền với ắc quy.

Hoặc nếu không có thì xem phần cọc điện cực có nhiều dấu vết xước, vết cặp bằng kẹp răng cá sấu…). Quan sát bình có kích thường đồng đều và không bị phồng tại bất kỳ vị trí nào cả….

Dùng thiết bị chuyên dụng:

Tại các cửa hàng ắc quy thường có một thiết bị kiểm tra ắc quy theo cách đơn giản; thiết bị này có dạng một tay cầm đồng hồ giống hình khẩu súng và một dây dẫn nối với đầu nhọn để áp vào các cọc điện của ắc quy. Khi ấn hai đầu thiết bị này với ắc quy thì tuỳ theo mức điện áp hiển thị trên đồng hồ mà người ta xác định được ắc quy còn tốt hay đã hỏng.

Nguyên lý của thiết bị này là cho một dòng điện cỡ vài chục A đi qua và đo sự sụt giảm điện áp của ắc quy. Nếu như điện áp hiển thị trên đồng hồ vào khoảng trên 10V thì ắc quy chưa bị hỏng (các tham số về dòng và áp cụ thể còn tuỳ thuộc vào dung lượng của ắc quy).

Cách đơn giản:

Kiểm tra sự giảm dung lượng bình sau một thời gian hoạt động: Sau khi nạp đầy, phóng điện bằng một bóng đèn sợi đốt 12V công suất vài chục W rồi căn cứ vào dòng điện tiêu thụ (lấy công suất chia cho điện áp) và thời gian phóng điện mà xác định dung lượng còn lại của ắc quy.

Ắc quy khô hay ắc quy nước bền hơn?

Với các loại ắc quy sử dụng axit H2SO4 thì thứ tự độ bền một cách tương đối của chúng như sau: Ắc quy khô sử dụng GEL >>bền hơn>> Ắc quy kín khí >>bền hơn>> Ắc quy hở thông thường.

Phép so sánh trên chỉ phù hợp khi tất cả các loại ắc quy này được nạp và sử dụng đúng cách.

Tuy nhiên theo tôi thì không nên dùng loại ắc quy hở thông thường cho kích điện bởi các lý do sau:

– Sau một chu kỳ sử dụng phát điện, điện áp ắc quy giảm xuống mức thấp và khi nạp điện trở lại thì thường dòng nạp này lớn (thông thường các kích điện được tích hợp bộ nạp có thể nạp với dòng 10 đến 20A), khi nạp với dòng điện này với các ắc quy cỡ 100Ah trở xuống thì có thể gây cháy nổ – đặc biệt nếu quên mở các nắp của các ngăn ắc quy (mà việc mở nắp này thường dễ bị quên hoặc không được biết đến đối với người sử dụng thông thường).

– Ắc quy axít kiểu hở khi nạp thường phát sinh khí dễ cháy và một số loại khí có chứa lưu huỳnh – gây khó chịu và độc hại với người sử dụng.

Ắc quy viễn thông tốt hơn ắc quy khởi động?

Đây là câu hỏi được nhiều người quan tâm và đã được nhiều người tư vấn rằng ắc quy viễn thông tốt hơn ắc quy khởi động hoặc là không nên dùng ắc quy khởi động cho kích điện…Tư vấn này tuy không sai nhưng có phần mập mờ để hướng người mua đến loại hàng hoá có lãi cao hơn hoặc cùng được đẩy giá lên cao hơn so với việc sử dụng một loại khác gần tương đương.

 

Ắc quy viễn thông là gì?

Bình ắc quy viễn thông cúng giống như các loại ắc wuy thông thường khác tuy nhiên chỉ chủ yếu dùng cho viễn thông nên nó được gọi là bình ắc quy viễn thông.

Chúng là có khả năng phát dòng điện (vài chục Ampe) trong thời gian dài, dòng điện tự phóng thấp, không cần bảo dưỡng, không gây phát sinh các loại khí ăn mòn hoặc dung dịch ra môi trường xung quanh…

Theo thì Điều kiện làm việc của ắc quy dùng trong viễn thông không cần khắc nghiệt như loại ắc quy khởi động nêu trên bởi chúng thường đặt trong nhà (thậm chí trong phòng điều hoà).

Được đặt cố định tại một vị trí nhất định. Mọi ắc quy dùng trong các UPS (các loại công suất), các thiết bị lưu điện dự phòng khác đều yêu cầu tính chất như trên và chúng thường thuộc loại ắc quy kín khí hoặc ắc quy khô (dùng gel).

Ắc quy khởi động là gì?

Dòn này được đánh giá khá lớn khi nó có khả năng phát ra một dòng khởi động lớn trong thời gian ngắn. Và có thể lặp lại dòng điện đó sau vài giây hoạt động. Chúng thường sử dụng ắc quy ngoài trời và có thể chịu được các chấn động nhất định. Thường là loại bình axit kiểu hở có vài trường hợp đặt biệt bạn có thể thấy người ta sử dụng bình ắc quy khí kín.

Bình ắc quy dùng trong viễn thông tốt hơn ắc quy khởi động?

Tuy vào mục đích khởi động để có thể lựa chọn được một loại thích hợp. Nếu bạn cần một loại bình có thể giúp bạn hoạt động trong một quá trình nhất định mà có công suất lơn thì chọn ắc quy khởi động sẽ tốt hơn.

Thì điều này chưa chắc chắn bởi ắc quy dùng trong viễn thông phần lớn vẫn là ắc quy kín khí (phần còn lại là ắc quy khô thực sự, nhưng loại này đắt hơn nhiều). Một mặt khác thì sử dụng ắc quy kín khí trong cùng điều kiện dòng phóng thấp; trong môi trường làm việc trong nhà thì tuổi thọ của chúng cũng được tăng lên nhiều so với điều kiện làm việc dưới các nắp capô của xe hơi.

Tóm lại là điều kiện kinh tế cho phép thì nên dùng ắc quy dùng cho viễn thông, nếu muốn tiết kiệm thì có thể dùng các loại ắc quy kín thí thông thường – không nên sử dụng các ắc quy axít kiểu hở cho kích điện bởi chúng tiềm tàng nhiều khả năng gây nguy hiểm.

Ắc quy thì nên phát với dòng điện nào hợp lý?

Người ta khuyên rằng chỉ nên chấp nhận phát với dòng điện bằng dung lượng ắc quy trong thời gian ngắn (phục vụ việc khởi động các động cơ hoặc trong thời điểm quá độ khi bật các thiết bị sử dụng điện); Nên phát với dòng dưới 1/3 dung lượng bình trong thời gian dài hơn (như vậy với ắc quy 100Ah thì nên phát dưới 33A).

 

Cá nhân tôi cho rằng chỉ nên phát với dòng điện bằng dòng điện nạp cho phép – tức là ắc quy kín khí thì phát với dòng bằng 1/4 dung lượng bình (25A cho bình 100Ah) và với ắc quy axít kiểu hở thì phát dòng bằng 1/10 dung lượng bình – tức 10A cho bình 100Ah.

Mặc dù chưa thấy các tài liệu nào nói về điều này là hợp lý, nhưng tôi suy luận từ việc nạp điện với mức dòng này là được phép thì việc phát điện với mức dòng đó (quá trình phát là ngược lại với quá trình nạp) là an toàn là phù hợp.

Như vậy bạn có thể chọn mức công suất phát với dòng bằng 1/3 dung lượng bình (tức công suất 12V x 33A = xấp xỉ 400VA với một bình 100Ah) hoặc tốt hơn là với dòng điện bằng 1/4 hoặc 1/10 dung lượng bình để ắc quy đạt được tuổi thọ cao nhất. Trong trường hợp muốn phát các công suất cao hơn mức này thì nên mắc song song với chúng thêm các ắc quy nữa cùng dung lượng.

Tại sao ắc quy của bạn nhanh hư?

– Ghép nối tiếp các bình với nhau mà không dùng bộ CÂN BẰNG ẮC QUY. Lúc sạc hay lúc xả ắc quy không đều nhau dẫn tới hỏng 1 cái và kéo theo hỏng cả giàn.

– Dùng không đúng cách

– Sạc đầy không không ngắt thả nổi cứ để sôi bình, thậm chí nổ bình,

– Xả cạn không được ngắt dẫn đến xả kiệt bình…

Làm thế nào tăng tuổi thọ bình ắc quy?

1. Dùng đúng cá thiết bị đầy đủ thông số để đảm bảo quá trình sạc và xả.

2. Khi ghép nối tiếp sạc ắc quy phải dùng thêm bộ cân bằng, bộ đo cân bằng dùng với sô lượng sạc bình ắc quy cụ thể.